Szanowny czytelniku
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.
Zaburzenia osobowości
Osobowość, według profesora Strelaua, to wewnętrzna organizacja mechanizmów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych decydująca o poczuciu własnej tożsamości, kontroli własnych impulsów, wyborze celów i programów działań oraz ustosunkowaniu się do świata.
Czym jest zaburzenie osobowości?
Mówiąc o zaburzeniu osobowości, według kryteriów DSM-V, mówimy o stałym wzorcu zachowań i doświadczania emocji, który różni się znacząco od tego, co jest oczekiwane w danym kręgu kulturowym i wyraża się w postrzeganiu, wyrażaniu emocji, funkcjonowaniu w relacjach czy kontroli impulsów (co najmniej 2 z wymienionych).
Wzorzec jest dominujący w życiu osoby, powoduje cierpienie lub zaburza jej funkcjonowanie, utrzymuje się przez długi czas (może nawet "od zawsze") i jest pozbawiony elastyczności.
Jakie zaburzenia osobowości się rozpoznaje?
W ICD-10 i DSM -V wyróżniało się 10 zaburzeń osobowości. Podzielone one były na trzy katogorie:
A - schizoidalna, schizotypowa i paranoiczna
B - histrioniczna, borderline, antyspołeczna i narcystyczna
C - unikająca, obsesyjno - kompulsyjna i zależna
Jednak w najnowszych kryteriach ICD-11 nie wyróżnia się już poszczególnych zaburzeń osobowości, zwraca się uwagę na głębokość zaburzeń osobowości (lekka, umiarkowana, głęboka).
Głębokość zaburzenia mierzy się, badając stopień i zakres problemów w obszarach takich jak:- aspekty funkcjonowania self
- problemy interpersonalne
- emocjonalne, poznawcze i behawioralne przejawy problemów inter- i intrapersonalnych
Uzupełniając diagnozę głębokości problemów, można wskazać na kluczowe różnice jakościowe w postaci "wiodącego tematu" problemów z poniższych:
- negatywna emocjonalność - skłonność do przeżywania trudnych emocji (z dużą częstotliwością i intensywnością)
- dystans (odłączenie) - skłonność do unikania interakcji czy emocjonalności
- dyssocjalność - silna koncentracja na sobie, pogarda wobec innych, brak empatii
- odhamowanie - tendencja do impulsywności w zachowaniu i wyładowywaniu emocji
- anankastyczność - tendencja do silnej kontroli wobec siebie i innych, skupienie na poprawności, wysokie standardy, perfekcjonizm
- borderline - charakterystyczny wzorzec z tendencją do skrajnych zachowań, dużej intensywności i zmienności uczuć, często też impulsywności
Co jest możliwe do zmiany za pomocą psychoterapii?
W czasie terapii zaburzeń osobowości możesz nauczyć się rozpoznania nieadaptacyjnych czy problemowych zachowań oraz alternatywnych sposobów do osiągnięcia tych samych celów. Możesz nauczyć się nowych (i zdrowych) sposobów wyrażania emocji. Dzięki terapii możliwe jest uelastycznienie tych dominujących i sztywnych wzorców, zmniejszając tym samym cierpienie, jakie powoduje zaburzenie osobowości w codziennym życiu.
Jeśli czujesz, że któryś z tych krótkich opisów może dotyczyć Ciebie i Twoich problemów zadbaj o siebie i skontaktuj się z psychiatr_ą lub psychoterapeut_ą.